Ganesh Chaturthi – गणेश चतुर्थी यंदा बुधवारी २७ ऑगस्ट ला साजरी होणार
गणेश चतुर्थी यावर्षी २०२५ मध्ये बुधवारी दिनांक २७ ऑगस्ट रोजी साजरी केली जाणार आहे. ‘ganesh chaturthi’ हा सण महाराष्ट्रात विशेष उत्साहाने साजरा केला जातो, जिथे घरगुती आणि सार्वजनिक गणपतींच्या मूर्तींची स्थापना केली जाते. या दिवशी गणपती बाप्पाची मध्यान्ह पूजा केली जाते आणि भक्तगण मोदक, दुर्वा, आणि लाल फुलांनी पूजा करतात. शाळा, कार्यालये आणि बाजारपेठांमध्येही या दिवशी उत्सवाचे वातावरण असते.
गणेश चतुर्थी यंदा अकरा दिवस लवकरच
मागील वर्षी २०२४ मध्ये गणेश चतुर्थी हि शुक्रवार ६ सप्टेंबर रोजी साजरी करण्यात आली होती. महाराष्ट्रात पारंपरिक उत्साहात घरगुती आणि सार्वजनिक गणपतींची स्थापना झाली, तर अनेक मंडळांनी पर्यावरणपूरक मूर्तींचा स्वीकार करत सामाजिक संदेश दिला. मध्यान्ह पूजेसाठी शुभ मुहूर्त १२:२१ ते २:५९ पर्यंत होता, आणि विसर्जन अनंत चतुर्दशीला १६ सप्टेंबर रोजी उत्साहात पार पडले. ‘ganesh chaturthi’ चा हा सण भक्ती, एकात्मता आणि पर्यावरण जागृतीचा संगम ठरला.
GANESH CHATURTHI – तारीख आणि शुभ मुहूर्त
गणेश चतुर्थी २०२५ मध्ये बुधवारी, २७ ऑगस्ट रोजी साजरी केली जाणार आहे. हिंदू पंचांगानुसार ही तिथी भाद्रपद शुद्ध चतुर्थीला येते, जी गणपती बाप्पाच्या जन्मदिवसाचे प्रतीक मानली जाते. या दिवशी गणेश मूर्तीची स्थापना मध्यान्ह काळात केली जाते, कारण गणपतीचा जन्म याच वेळेत झाला होता असे मानले जाते. २०२५ मध्ये मध्यान्ह पूजेचा शुभ मुहूर्त सकाळी ११:०५ ते दुपारी १:४० पर्यंत असुंन तो भक्तांनी पूजेसाठी लक्षात ठेवावा. या वेळेत गणपतीची स्थापना, मंत्रोच्चार, आणि मोदक नैवेद्य अर्पण केल्यास विशेष पुण्य प्राप्त होते. पुणे आणि मुंबईसारख्या शहरांमध्ये स्थानिक वेळेनुसार थोडा फरक असू शकतो, त्यामुळे स्थानिक पंचांगाचा आधार घेणे उपयुक्त ठरेल. ‘ganesh chaturthi’ चा हा शुभ दिवस भक्तांसाठी आध्यात्मिक उन्नती, विघ्नहर्त्याची कृपा आणि नवीन आरंभाचे प्रतीक मानला जातो.
घरगुती आणि सार्वजनिक गणपती
घरगुती गणपती हे भक्तांच्या घरात श्रद्धेने आणि साधेपणाने स्थापित केले जातात. घरगुती गणेश मूर्ती लहान असतात पण संपूर्ण कुटुंब पूजेसाठी कुटुंब एकत्र येते आणि वातावरण भक्तिमय असते. घरगुती गणपतीमध्ये पर्यावरणपूरक मूर्तींचा वापर वाढत आहे, आणि विसर्जनही घराजवळील टाकीत किंवा कृत्रिम तलावात केला जातो.
सार्वजनिक गणपती हे मंडळांमार्फत मोठ्या प्रमाणावर साजरे केले जातात. येथे भव्य मूर्ती, सजावट, सांस्कृतिक कार्यक्रम, आणि सामाजिक संदेश असतो. मंडळांमध्ये स्पर्धा, आरोग्य शिबिरे, रक्तदान, आणि पर्यावरण जनजागृतीसारखे उपक्रम राबवले जातात. तसेच मंडळींकडून अधिक चांगले देखावे साकारले जातात.
पर्यावरणपूरक गणपती: काळाची गरज
गणेशोत्सव हा भक्तीचा आणि उत्साहाचा सण असला, तरी त्यासोबत पर्यावरणाची जबाबदारीही जोडलेली आहे. पारंपरिक प्लास्टर ऑफ पॅरिस (POP) मूर्तींमुळे जलप्रदूषण, माशांचे मृत्यू, आणि जलचरांवर परिणाम होतो. त्यामुळे ‘hganesh chaturthi’ साजरी करताना पर्यावरणपूरक गणपती ही काळाची गरज बनली आहे. आज अनेक घरगुती भक्त आणि सार्वजनिक मंडळे मातीच्या मूर्ती, नैसर्गिक रंग, आणि घरगुती विसर्जनाचा स्वीकार करत आहेत. काही मंडळे तर पुनर्वापर करता येणाऱ्या मूर्ती, बियांची मूर्ती (जे विसर्जनानंतर झाड बनतात), आणि डिजिटल दर्शन यांसारखे पर्याय वापरत आहेत. पुणे, मुंबईसारख्या शहरांमध्ये महापालिकांनी कृत्रिम तलावांची व्यवस्था केली आहे, जेणेकरून नदी आणि समुद्राचे प्रदूषण टाळता येईल. ‘ganesh chaturthi’ चा सण आता केवळ धार्मिक नाही, तर पर्यावरण संवर्धनाचा संदेश देणारा सामाजिक आंदोलन ठरत आहे.
गणेश चतुर्थी च्या दिवशी शाळा आणि सरकारी कार्यालयांना सुट्टी जाहीर
गणेश चतुर्थी २०२५ मध्ये बुधवार, २७ ऑगस्ट रोजी साजरी होणार असून, यंदा हा सण केवळ धार्मिक उत्सव न राहता सामाजिक आणि पर्यावरणीय जागृतीचं प्रतीक ठरणार आहे. शाळा आणि सरकारी कार्यालये बंद राहणार असल्यामुळे संपूर्ण शहर गणपतीमय होईल. घराघरात बाप्पाची स्थापना, सार्वजनिक मंडळांमध्ये सामाजिक उपक्रम, आणि इको-फ्रेंडली मूर्तींचा स्वीकार या सगळ्यामुळे ‘ganesh chaturthi’ यंदा भक्तीच्या पलीकडे जाऊन जबाबदारीचं दर्शन घडवणार आहे. विसर्जनाच्या दिवशी जलप्रदूषण टाळण्यासाठी कृत्रिम तलावांची व्यवस्था आणि जनजागृती मोहिमा हे या उत्सवाचं नवं रूप ठरणार आहे.
गणपती बाप्पा आरती
सुख करता दुखहर्ता, वार्ता विघ्नाची
नूर्वी पूर्वी प्रेम कृपा जयाची
सर्वांगी सुन्दर उटी शेंदु राची
कंठी झलके माल मुकताफळांची
जय देव जय देव, जय मंगल मूर्ति
दर्शनमात्रे मनःकमाना पूर्ति
जय देव जय देव
रत्नखचित फरा तुझ गौरीकुमरा
चंदनाची उटी कुमकुम केशरा
हीरे जडित मुकुट शोभतो बरा
रुन्झुनती नूपुरे चरनी घागरिया
जय देव जय देव, जय मंगल मूर्ति
दर्शनमात्रे मनःकमाना पूर्ति
जय देव जय देव
लम्बोदर पीताम्बर फनिवर वंदना
सरल सोंड वक्रतुंडा त्रिनयना
दास रामाचा वाट पाहे सदना
संकटी पावावे निर्वाणी रक्षावे सुरवर वंदना
जय देव जय देव, जय मंगल मूर्ति
दर्शनमात्रे मनःकमाना पूर्ति
जय देव जय देव